Son birkaç aydır tüm dünyayı etkisi altına alana koronavirüs salgını,Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi olarak ilan edildikten sonra dünyada ve ülkemizde,hükümet tarafından birtakım önlemler alınmıştır.
Alınan bu önlemler neticesinde bazı işyerlerinin faaliyeti tamamen durdurulmuşken,bazılarınınki ise çalışma mecburiyetinde olduğu için gerekli önlemler alınması zorunlu kılınarak faaliyetlerine devam etmiştir.Bu yazıda koronavirüs salgını döneminde çalışmak zorunda olan işçilerin hastalığa yakalanması sonucunda ne gibi hukuki işlemlerin devreye gireceğini irdeleyeceğiz.
Öncelikle işçi hakları Anayasa’da belirtilen kanunlarla güvence altına alındığı gibi iş güvenliği konusunda da mevzuattaki kanunlar nettir .
İş kazası, 5510 sayılı Kanunun 13 üncü maddesinde tanımlanmıştır.Bu çerçevede İş Kazası, Kanunun 13 üncü maddesinin birinci fıkrasında sayılan hal ve durumları sonucunda meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonrasında bedenen veya ruh halini özre uğratan olay olarak tanımlanmıştır. Kanunda sayılan hal ve durumlar;
- a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
- b) İşveren tarafından sürdürülen iş nedeniyle sigortalı işçi, kendi adına ve hesabına bağımsız şekilde çalışıyorsa,yürüttüğü iş nedeniyle,
- c) Bir işverene bağlı çalışan sigortalının, işverenin talimatı doğrultusunda,görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi sebebiyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
- d) Bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi çerçevesinde ,emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermesi üzere ayrılan zamanlarda,
- e) Sigortalıların, işveren tarafından bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi esnasında,
kazanın meydana gelmesi durumunda iş kazası sayılmaktadır.
İşverenler Sıkı Önlemler Almalı
Çalışma hayatında işverenin ve işçinin sorumluluğu tamamen kanuna dayanmaktadır.Buna göre işveren işerinde gerekli tüm önlemleri almalıdır.Koronavirüs salgını döneminde,işyerinde mutlaka dezenfektanlar her alanda bulundurulmalı,işçilere maske ve gerekli teçhizat sağlanmalı,çalışma ortamını düzenli olarak dezenfekte edilmeli ve işçiler Koronavirüs salgını ve korunma yöntemleri hakkında bilgilendirilmelidir.Tüm bunlar kanuna dayanarak, işverenin sorumluluğundadır.Aksi halde,kusur sorumluluğu bulunan işverenin sorumluluğu ortaya çıkar.
MADDE 4 – (1) İşveren,işçilerin işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede;
- a) Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması,sağlık ve güvenlik önlemlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve varolan durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar.
- b) İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlamakla yükümlüdür.
- c) Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır.
ç) Çalışana görev verirken,çalışanın sağlık ve güvenlik bakımından işe uygunluğunu göz önüne alır.
- d) Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki çalışanların, hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri almak zorundadır.
(2) İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması, işverenin yükümlülüklerini ortadan kaldırmaz.
(3) Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği alanındaki yükümlülükleri, işverenin sorumluluklarını etkilemez.
(4) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz.
İşçinin Koronavirüse Yakalanması İş Kazası mıdır?
Bu soruya yukarda belirtilen kanun maddeleri çerçevesinde cevap vermek gerekir.İşçinin iş görme edimini yaparken koronavirüse yakalanıp hayatını kaybettiyse ve ayrıca kanunda belirtilen diğer maddeler de hali hazırda mevcutsa, bu durum iş kazası sınıfına girebilir.
Diğer iş dallarını incelemeden önce hatsallığın en çok etkilediği sektör olan sağlık sektörü çalışanları koronavirüs sebebiyle vefat ettiğinde iş kazası nedeniyle ölüm olarak kayıtlara geçiyor.Bu nedenle de hastalığın tespit edildiği sağlık çalışanlarında,Medula sistemine kayıt edilirken iş kazası bildirimi yapılması kararlaştırılmıştır.
Koronavirüs iş kazası sayılır mı sorusuna mevzuattaki kanunlar ışığında verilecek net cevap şöyledir:
Başka sektörlerde çalışan işçilerin ise mesai saatleri içinde,işe giderken veya toplantıda,
Veya yine işverenin verdiği talimatlar neticesinde katıldığı bir iş esnasında Koronavirüse yakalandıysa bu durumda iş kazası hükümlerinin geçerli olması söz konusudur.
Diğer Yazılarımız:
İş Kazası Geçiren İşçinin Hakları Nelerdir?