İş hayatında işçi ile işvereni karşı karşıya getiren sorunlardan biri de, kıdem tazminatlarının hak edilme sebepleridir. Kıdem tazminatı konusunda sıkça sorulan sorulardan biri de, evlenen kadının hangi durumda tazminat almaya hak kazanacağı yönündedir. İş kanununda yer alan hükümler gereğince, kadın işçilerin evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi isteği ile işten ayrılması, kıdem tazminatını hak etmesine olanak sağlar.
1475 sayılı iş kanununun 14. maddesi, bu gibi hallerde kıdem tazminatına hak kazanma koşullarını oldukça net bir biçimde belirlemiştir. Kanun, evlilik sebebiyle iş akdini 1 yıl içerisinde feshetme hakkını sadece kadın eşe tanımaktadır. 14. Maddede yer alan hüküm, ‘’ kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile iş akdini sona erdirmesi hallerinde, işçinin işe başladığı tarihten itibaren iş sözleşmesinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye, 30 günlük ücret tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için aynı oran üzerinden ödeme yapılır’’ şeklindedir.
İş kanunu hükmünde açıkça anlatıldığı üzere, kadın işçiler evlendiği tarihten başlamak kaydıyla 1 yıl içerisinde sözleşmesini feshetmeli ve işverene tazminat talebini bildirmelidir. Aksi halde bu haktan yararlanması söz konusu değildir. Ayrıca bu haktan yararlanabilmesi için kadın işçinin iş sözleşmesinin devam ediyor olması zorunludur.
Kadın İşçi İçin 1 Yıllık Süre Ne Zaman Başlar?
Kadın işçinin tek taraflı iş akdini feshederek kıdem tazminatı alabilmesi için, evlendikten sonraki 1 yıl içerisinde istifa etmesi gerekir. Bir yıllık süre, resmi nikâhın yapıldığı gün başlar. Düğün günü, dini nikâhın tarihi gibi süre başlangıçları kanunen dikkate alınmaz. Bu gibi durumlarda işveren tarafından kadın işçiye sadece kıdem tazminatı ödemesi yapılır. İhbar tazminatını gerektirecek bir durum oluşmadığı için, kadın işçi evlilik sebebiyle tek taraflı iş akdinin feshettiğinde ihbar tazminatına hak kazanmaz. Ayrıca bu gibi durumlarda kadın işçinin iş akdi feshinden sonra bir süre daha çalıştırılması gerekmez.
Evlilik gerekçesiyle iş akdini feshetmek isteyen kadın çalışan, işverene yapacağı istifa başvurusu dilekçesinin yanı sıra evlenme cüzdan fotokopisini de ibraz etmek durumundadır. Bu şekilde yapılan başvuru sonrasında işveren tarafından gerekli hesaplamalar yapılarak kıdem tazminatı ödemesi gerçekleştirilmelidir. İşveren tarafından kıdem tazminatı ödemesi yapılabilmesi için, iş sözleşmesinin sonlandığı tarihte çalışmış olunan sürelerin toplamı 1 yılı geçmiş olmalıdır. Aksi durumda kıdem tazminatı ödemesi yapılmaz. İş akdinin feshedilmesi, işveren ile işçi arasında anlaşmazlıklara sebep oluşturacaksa, işçi iş akdinin feshedilmesi ve kıdem tazminatı ile ilgili talebini noter aracılığı ile yaparak, işveren tarafına bildirimde bulunmalıdır.
Evlilik Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
Evlilik sebebiyle kendi rızası ile tek taraflı olarak iş akdinin feshedilmesi halinde, kadın işçiye ödenecek tazminat miktarı, son alınan brüt aylığın çalışılan yıl ile çarpılmasıyla belirlenerek ödenir. Ödenecek kıdem tazminatına yemek ve prim gibi ek ücretler de dâhildir. Yasa gereği, kendi rızasıyla ayrılan veya istifan eden işçiye kıdem tazminatı ödemesi yapılmaz. Ancak bazı özel durumlar, işçinin kıdem tazminatını alabilmesine olanak sağlamaktadır.
İstifa Halinde Kıdem Tazminatını Haklı Kılan Sebepler
Kadın işçilerin evlilik sebebiyle kıdem tazminatını alabilmelerinin dışında, işçinin tazminata yönelik taleplerinin kabul gördüğü sebepler arasında,
- Askerlik sebebiyle işten ayrılma
- Emekliliğe hak kazanılması
- Sağlık problemleri sebebiyle iş görememe halleri
- İşverenin veya iş ortamının iyi niyet ve ahlak kurallarına aykırı oluşu
Askerlik sebebiyle işten ayrılmak ve tek taraflı iş akdinin feshedilmesi mümkündür. Bu gibi hallerde işçi ile işveren arasında süreli veya süresiz bir şekilde sözleşme yapılmış olması tazminat hakkı ile ilgili bir engel teşkil etmez. Emeklilik hakkının kazanılması da doğal olarak işçiye kıdem tazminatının ödenmesini gerektiren bir durumdur.
Kadın veya erkek ayrımı olmaksızın, iş yerlerindeki çalışma koşulları sebebiyle oluşan hastalıklar veya iş kazaları sebebiyle iş göremezlik de, tek taraflı fesih ve kıdem tazminatı için uygun gerekçelerdir. İşveren tarafından veya iş ortamında oluşan gayri ahlaki tutum ve davranışlar, mobbing, psikolojik baskı gibi sebepler de tek taraflı iş akdinin feshine ve tazminat talebine gerekçe olarak kabul edilmektedir. Ancak bu tür durumlar delillerle ispatı gereken ve şikâyete bağlı sebeplerdir.
Diğer Yazılarımız: