Bir kişinin ölümü veya gaipliği ile mal varlığının kimlere ve ne şekilde geçeğini belirleyen, tüm bunları yasalarla düzenleyen hukuk dalına miras hukuku denilmektedir. Miras Hukuku’na göre yasal ve atanmış olmak üzere iki türlü mirasçı bulunmaktadır. Her iki tür mirasçı da dilerlerse reddi miras hakkını kullanabilmektedir.
Miras bırakanın vefat etmesiyle birlikte, tüm hakları; alacakları ve borçları bilindiği gibi otomatik olarak mirasçılara geçmektedir. Ancak bu durum mirasçılar için her zaman olumlu sonuçlar doğurmayabilir. Miras bırakanın borçları varsa ve bu durumdan habersizlerse mirasçılar mağdur durumuna düşebilmektedirler. Bu durumda da reddi miras davaları açılabilmektedir. Mirasçılar mirasın gerçek reddi davasıaçarak kendilerine kalan mirası kabul etmeme hakkına sahiptirler.
Mirasın Gerçek Reddi Nasıl Yapılır?
Miras bırakanın mal varlığının yanı sıra varsa borç ve alacakları da yasal mirasçılarına otomatik olarak geçmektedir. Ancak kimi durularda yasal mirasçılar bu mirası kabul etmemekte, miras bırakanın özellikle borçları sebebiyle mağdur duruma düşmek istememektedirler. Miras Hukuku gereğince böyle durumlarda miras reddedilebilir. Reddi miras davaları iki türlü yapılmaktadır. Mirasın gerçek reddi ve mirasın hükmen reddi ile mirasçılar kendilerine kalan mirası ret yoluna gidebilmektedir. Mirasın gerçek reddi için bir takım şartlar gerekmektedir. O şartlar şunlardır: Mirasın gerçek reddinin yapılabilmesi için mirasçıların mirası reddettiklerine dair tek taraflı olarak mutlaka beyanda bulunmaları gerekmektedir. Henüz reşit olmamış, yani 18 yaşını doldurmamış olan yasal mirasçılar reddi miras haklarını vasileri aracılığıyla kullanabilirler. Ancak bunun için öncelikle vasilerin Sulh Hukuk Mahkemesinden ve ardından da Asliye Hukuk Mahkemesinden izin almaları gerekmektedir. Reddi miras yapabilmenin koşulları şöyledir:
- Reddi miras yapabilmek için verilen 3 aydır. Bu süre tüm yasal mirasçılar için vefat eden kişinin ölüm tarihinden itibaren başlar.
- Ölüm anında herhangi bir yasal mirasçı durumdan haberdar olmayabilir. Böyle bir durumda ise yasal mirasçı için süre mirasçı olduğunu öğrendiği tarih itibariyle başlamaktadır. Ancak bunun ispat edilmesi gerekmektedir.
- Reddi miras yapıldıktan sonra miras hakkı, başkalarına geçerse onlar için reddi miras süresi mirasın reddedildiği tarih itibariyle başlamaktadır.
- Aylık yasal sürenin uzatılmasına yönelik talepte bulunmak için Sulh Hukuk Mahkemesine başvurmak gerekmektedir. Süre ancak çıkan karar göre uzatılabilmektedir.
- Mirasa yönelik ret beyanı koşulsuz olmalıdır.
- Mirasın gerçek reddi için beyanın miras bırakan kişinin en son ikamet ettiği yerdeki Sulh Hukuk Mahkemesi hakimine yazılı ve sözlü olarak yapılmalıdır.
Mirasçılar Nasıl Tespit Edilir?
Bilindiği gibi miras haktır ve ölüm gerçekleştiği an itibariyle tereke (miras bırakanın hakları mal varlığı) tüm alacak ve borçlarıyla birlikte mirasçılara otomatik olarak geçmektedir. Bunun için mirasçıların ille de mirası kabul etmeleri şartı aranmamaktadır. Peki, mirasçılar nasıl tespit edilmektedir? İşte sırasıyla tespit edilen mirasçılar:
- İlk olarak miras bırakanın mirasçılık sıfatını kaybetmemiş altsoyları ve evlatlığı gelmektedir. Eğer miras bırakanın altsoyu varsa miras hakkı altsoy ve varsa hayatta kalan eşe geçmektedir.
- Miras bırakan kişinin alt soyu yoksa miras hakkı için anne ve babası ile onların alt soyu gelmektedir. Yani miras bırakanın kardeşleri ve kardeşlerinin çocukları mirasçı olma hakkı kazanmaktadırlar. Miras bırakanın eşi hayatta olsa bile bu kişilerle birlikte mirasçı olarak sayılmaktadır.
- Miras hakkında üçüncü sırada miras bırakan kişinin büyükanne ve büyükbaba gibi yakınlarıyla onların alt soyları gelmektedir. Eğer aile büyüklerinden bir yakını da hayatta değilse miras hakkı amca, dayı, hala, teyze veya onların çocuklarına geçebilmektedir. Ancak bu durumda miras bırakanın eşinin de hayatta olmaması gerekmektedir.
- Eğer miras bırakanın yasal olarak bir mirasçısı yoksa tereke devlete kalmaktadır.
Kimler Mirası Reddedebilir?
Miras bırakan kişinin yasal mirasçılarının her biri istiyorlarsa mirası reddedebilirler. Bunun için herhangi bir koşul aranmamaktadır. Ancak mirası reddedecek kişinin bunu herhangi bir koşula bağlamaması gerekmemekte ve muhakkak mirasçı sıfatına sahip olması gerekmektedir.
Reddi Miras Beyanı İptal Olur mu?
Miras reddedildikten sonra bu karardan dönmek mümkün değildir. Ancak bazı istisnai durumlar söz konusu olabilmektedir. Örneğin, borçlar kanunu kapsamında yer alan maddeye göre yanılma, aldatma veya korkutma ile mirası ret beyanında bulunulmuşsa ve bu durumu ispatlayabilen yasal mirasçı reddi miras beyanına yönelik iptal talebinde bulunabilmektedir.
Mirasın Reddiyle Birlikte Ölüm Aylığı Ne Olur?
Reddi miras davalarında kafaları karıştıran pek çok soru ve konu başlığı bulunmaktadır. Bunlardan biri de ölüm aylığıdır. Pek çok kişinin düştüğü yanılgının aksine, mirasın reddiyle birlikte ölüm aylığı kesilmemektedir. Yasal mirasçı böyle bir endişeye düşmeden mirası reddedebilir çünkü ölüm aylığı terekeyle ilgili değildir. Ölüm aylığı, ölen kişinin çalışmalarına karşılık olarak geride kalan yasal mirasçısına kanunlar tarafından tanınmış bir haktır. Özetle, dul ve yetim aylıkları reddi mirastan etkilenmez.
Mirastan Yoksunluk Sebepleri
Her ne kadar yasal mirasçı olunursa olunsun, mirastan yoksun kalma halleri de mevcut. Mirastan yoksun kalma sebepleri arasında şunlar yer almaktadır:
- Kasten ve hukuka aykırı olarak miras bırakanı öldüren veya öldürmeye teşebbüs etmek
- Kasten ve hukuka aykırı olarak miras bırakanı ölüme bağlı bir tasarrufta bulunmayacak hale getirmek
- Hile ve tehditle miras bırakanın ölüme bağlı bir tasarrufta bulunmasını veya böyle bir tasarruftan dönmesini sağlamak veya buna engel olmak.
Diğer Yazılarımız: