Grev, işçilerin çalışma koşullarını iyileştirmek, haklarını korumak ya da taleplerini işverene kabul ettirmek amacıyla işi bırakmalarıdır. Ancak, grevlerin yasal çerçevede gerçekleşmesi için belirli şartlara uygun olması gerekir. Kanuni grev ve kanun dışı grev, hukuki duruma göre farklılık gösterir ve bu ayrım, işçilerin hak ve sorumluluklarını belirler.
Kanuni Grev Nedir?
Kanuni grev, yasalara uygun şekilde düzenlenen ve işçilerin toplu iş sözleşmesi hakkını koruma amacıyla gerçekleştirdiği grevdir. Bu tür grevlerde işçilerin hakları koruma altındadır ve işveren ya da devlet tarafından herhangi bir yaptırım uygulanamaz.
Kanuni grevin şartları:
- Grev kararı, toplu iş sözleşmesi görüşmeleri sırasında uyuşmazlık çıkması halinde alınır.
- İşçi sendikası tarafından organize edilir.
- 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’na uygun olarak ilan edilir.
- Grev sürecinde kamu düzenini bozacak davranışlardan kaçınılır.
Kanuni grevin sonuçları:
- Grev süresince işçiler ücret alamaz. Ancak iş akdi askıda kalır ve diğer sosyal haklar devam eder.
- İşveren grev sırasında işçileri işten çıkaramaz.
- Greve katılan işçilerin sigorta primleri askıya alınır, ancak sigortalılık durumu sona ermez.
Kanun Dışı Grev Nedir?
Kanun dışı grev, yasalara uygun şekilde yapılmayan grevdir. Bu tür grevler, işverenin ve devletin müdahalesine açık olup işçiler için çeşitli yaptırımlar doğurabilir.
Kanun dışı grevin sebepleri:
- Toplu iş sözleşmesi görüşmeleri tamamlanmadan ya da grev hakkı doğmadan yapılması.
- İşyerinin kamu hizmeti niteliği taşıması ve grevin yasaklanmış olması (örneğin, sağlık sektöründe).
- İşçi sendikası dışında bireysel ya da izinsiz şekilde grev yapılması.
- Şiddet ya da tehdit içeren grev faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi.
Kanun dışı grevin sonuçları:
- İşveren, kanun dışı greve katılan işçilerin iş akdini feshedebilir.
- İşçiler, işverene karşı maddi ya da manevi zarar tazminatına mahkûm edilebilir.
- Kamu düzenini bozması halinde, grev yapan işçiler hakkında cezai yaptırım uygulanabilir.
Kanuni Grev ve Kanun Dışı Grev Arasındaki Temel Farklar
| Kriter | Kanuni Grev | Kanun Dışı Grev |
|---|---|---|
| Hukuki Durum | Yasalara uygun şekilde yapılır. | Yasalara aykırı şekilde gerçekleştirilir. |
| Organizasyon | İşçi sendikası tarafından düzenlenir. | Genellikle bireysel ya da izinsiz şekilde yapılır. |
| Sonuçları | İşçilerin sosyal hakları korunur, iş akdi askıya alınır. | İşveren fesih hakkına sahiptir ve işçiler hukuki sorumluluk alır. |
| Amaç | Toplu iş sözleşmesi sürecindeki talepleri kabul ettirmek. | Belirli kurallar ve yasal süreçler göz ardı edilir. |
| Kamu Düzeni | Kamu düzenini bozmayacak şekilde gerçekleştirilir. | Kamu düzenini bozucu nitelikte olabilir. |
Bozdağ Hukuk Bürosu ile Hukuki Destek
Grevlere ilişkin hak ve sorumluluklarınız konusunda bilgi almak ya da işçi-işveren uyuşmazlıklarında hukuki destek almak için Bozdağ Hukuk Bürosu’na başvurabilirsiniz. Alanında uzman ekibimiz, iş hukukuna ilişkin tüm süreçlerde profesyonel rehberlik sağlar.