İşçi ve işveren arasında yaşanan çekişmeli süreçlerden biri, işe iade davası sürecidir. Haksız yere işten çıkarıldığını düşünen bir işçinin mahkemeye başvurması sonucu açılan işe iade davası, işçi lehine sonuçlanırsa, işverenin o işçiyi 30 gün içerisinde yeniden işe alması gerekmektedir. İşe iade olmaması durumunda ise bir takım yasal yaptırımlar devreye girmektedir. İşçiler hangi koşullarda işten çıkarlarsa işe iade davası açabilirler? İşe iade süreci nasıl gerçekleşmektedir? İşveren, işten çıkardığı çalışanını, işe iade davasının kararına rağmen geri almazsa neler olur? Böyle durumlarda ne gibi yaptırımlar söz konusu olmaktadır? Merak ettiğiniz tüm cevaplar, yazımızda yer almaktadır!
Çalışma hayatında türlü sebeplerden ötürü işçilerle işverenler karşı karşıya gelebilmektedirler. Özellikle de yasal haklar söz konusu olduysa… İşçinin sigortasız çalıştırılmasından yemek ve yol masraflarının karşılanmamasına, sigorta primlerinin eksik ödenmesinden yıllık izninin hakları çerçevesince kullandırılmamasına, iş ortamının sağlıksız koşulları nedeniyle işçinin sağlığının tehdit altında olmasından işçiye psikolojik şiddet yani mobbing uygulanmasına varıncaya kadar pek çok konu, işçilerle işverenler arasında gündeme gelebilmekte ve bir takım anlaşmazlıklara yol açmaktadır. Bu tür durumlardan kaynaklı olarak işçilerin de bazı hakları doğmaktadır. Örneğin, bir işçi işinden haksız yere çıkarıldığını düşünüyorsa işe iade davası açılabilir. Dava sonucu işçinin lehine olursa da işine geri dönebilir. Ancak işçinin hangi durumlarda işe iade davası açabileceğini iyi bilmesi, işe iadesi yapılmazsa işverene yönelik ne gibi yaptırımların söz konusu olduğunu da bilmesi gerekmektedir.
İşe İade Davası Nedir?
İş Kanunu’ndaki 18. 19. 20. 21. 22. ve 29. maddeler işverenin hangi durumlarda iş sözleşmesini ortadan kaldırabileceğine değinmektedir. Bu nedenle de işe iade davası, iş sözleşmesi geçerli bir neden olmadan sonlanan kişinin mağduriyetinin giderilmesi adına, açılacak dava türü anlamına gelmektedir. İşten atılan kişilerin işe iadelerinin yapılabilmesi için işe iade davası şartlarını yerine getirmeleri gerekmektedir. İşe iade davasının ne kadar sürede açılabileceği, kimler tarafından açılabileceği veya kimlerin işe iade davası açamayacağı hususlarıyla ilgili detaylı tüm bilgiler 4857 sayılı İş Kanunu’nda yer almaktadır.
İşe İade Davası Kimler Tarafından Açılabilir?
İşe iade davası, işveren tarafından iş sözleşmesi sonlandırıldıktan sonra, 30 gün içerisinde açılmalıdır. Aksi bir halde, gecikme söz konusu olacağından, işçi işe iade davası açma hakkını kaybetmektedir. İşe iade davası, 30 ve daha fazla işçi çalıştıran işverene karşı, haksız olarak işten çıkarılan işçiler tarafından açılabilen bir dava türüdür.
İşe İade Davası Açabilmenin Koşulları Nelerdir?
Bir işçi haksız yere işten çıkarıldıysa, işine son verildiği tarih itibariyle en geç 30 gün içerisinde işe iade davasını açmalıdır. Bunun yanı sıra işe iade davası açabilmek için başka koşullar da aranmaktadır.
*Haksız yere işten çıkarılan kişiyle işveren arasında belirsiz süreli bir iş sözleşmesi olması gerekmektedir.
*İşe iade davasının ön koşulu, iş sözleşmesinin işveren tarafından sonlandırılmış olmasıdır.
*İş sözleşmesinin sonlandırılması, sonlandırma sebebi yazılı olarak ve açık ve kesin bir şekilde belirtilmiş şekilde işveren tarafından gerçekleştirilmelidir.
*Kendi isteğiyle işinden ayrılan bir işçi işe iade davası açamaz.
Tüm bunlarla birlikte işveren açısından bu tür dava süreçlerinde dikkat edilmesi gereken noktalardan biri de işten çıkarma nedeninin geçerli bir neden olup olmadığıdır. İşçi tarafından açılan işe iade davasında, işten çıkarma nedeninin geçerli olup olmadığını ispatlayacak olan da yine işverenin kendisidir. Davayı açan işçi, işten çıkarılma gerekçesini ispatlamak zorunda değildir. Mahkeme, işverenin, iş sözleşmesini sonlandırma nedeninin geçerli olmadığı yönünde bir hükümde bulunursa, işçiye işine iade eder. Bu hükme göre de işveren mahkemenin verdiği karar tarihinden itibaren, bir ay içerisinde işçiyi yeniden işe almak zorundadır. Aksi bir durumda, yani işveren işçiyi yeniden işe almazsa, tazminat ödemesi gerekir ki bu tazminatın bedeli de yine mahkeme tarafından belirlenmektedir.
İşe İade Davası Ne kadar Sürer?
İş Kanunu, işe iade davasının ne kadar sürede sonuçlanması gerektiğini de belirlemiştir. Bununla da işçinin haklarının korunması amaçlanmaktadır. Kanuna göre, işe iade davası 2 ay içerisinde sonuçlanmalıdır. Davanın temyizi ise 1 aydan önce tamamlanmalıdır. Ancak davaların yoğunluğu sebebiyle bu sürelere her zaman uyulduğunu ve davaların bu kadar kısa sürede sonuçlandığını söylemek de pek mümkün olmamaktadır.
Açılan dava sonucunda işe iade kararı çıkarsa, işten çıkarma tarihinden dava sonuna kadar geçen dört ay boyunca işçi çalışmaya devam etmiş sayılmaktadır. Bu da, işçi işe geri alınmış olsa da olmasa da, işverenin dört aylık ücreti ödemek zorunda olduğu anlamına gelmektedir. Öte yandan, dava dört aydan daha uzun sürerse, işçiye daha fazla ödeme yapılmamaktadır. Sözü geçen ücretlerin brüt ücretler olduğunu belirtmek gerekir. Kanun ödeme konusunu bununla sınırlı tutmamaktadır. İşveren, dava süresince işçinin sigorta primlerini de yatırmakla yükümlüdür.
İşe İade Davası İçin Nereye Başvurmak Gerekir?
İşe iade davası açmak isteyen bir işçinin İş Mahkemelerine başvurması gerekmektedir. Aynı zamanda işçinin bu davayı, ya işyerinin ya da işverenin adresinde konumlanan İş Mahkemelerinde açması gerekmektedir. Ancak, her yerde İş Mahkemesi bulunmamaktadır. Örneğin, kırsal kesimlerde ve küçük yerleşim merkezlerinde İş Mahkemesi bulunmaz. Bu gibi durumlarda işçi işe iade davası için, Asliye Hukuk Mahkemesine başvurabilir.
Diğer Yazılarımız: