İş yeri sözleşmesi her iki tarafın da uyması gereken bir prosedür. Ancak evlilik nedeniyle bir sene kadar feshedilme imkânı var. Bu hak erkeklere değil, sadece kadınlara verilmiş bir haktır. Kadınların işe başladıktan sonra evlilik nedeniyle sözleşmeyi feshettikleri takdirde işe başladıkları gün itibariyle her bir yıl için 30 günlük kıdem tazminatı hakkı da vardır. Bir yılı geçen süreler içinse aynı oran üzerinden bir ödeme alırlar. Bu hakkı alabilmek için gerekli olan şart kadınların evlendikten sonra bir yıl içerisinde feshetme ve kıdem tazminatı haklarını işverenden talep etmeleridir. Ayrıca bu talebin şartı da iş sözleşmesinin halen devam etmesidir.
Hakkın Talep Edilebileceği Süre
Kadının bu hakkı talep edebileceği süre resmi nikâh tarihinde başlar. Düğün ya da imam nikâhı tarihi geçersizdir. Sadece evlenme nedeniyle sözleşmeyi iptal etmek ve işten ayrılmak isteyen kadının kıdem tazminatı işveren tarafından ödenmek zorundadır. Ama bu durum ihbar tazminatı için geçerli olmaz. Bununla birlikte kadın ihbar süresince çalışmaz. Sözleşmeyi feshetme talebinde bulunan kadının belirli bir süre çalışması gibi bir zorunluluğu da yoktur. İhbar ödemesine de kesinlikle gerek yoktur. Evlilik cüzdanı fotokopisi ve bir dilekçe ile işverene talepte bulunan kadının kıdem tazminatı ödenmelidir. Bu tazminatın ödenmesinin tek şartı kadının sözleşmeyi feshettiği tarihte çalıştığı iş yerinde bir yılı aşkın iş günü çalışmış olması şartıdır. Bu şart gerçekleşmemişse işveren kıdem tazminatı ödemek zorunda değildir.
Sözleşmeyi Feshetmek İsteyen Kadının Mevcut Hakları
Eğer işveren bu feshetme durumunu kabul etmek istemez ve sorun çıkarırsa, kadının talebini notere onaylatması ve işyerine teslim etmesi gerekir. Noter aracılığı ile işverene bildirildiği için bu talebin resmiyeti tartışma götürmez. Ayrıca kıdem tazminatı ödeniyor olsa bile sözleşmesini feshedip işten ayrılan kadının daha sonra başka bir iş yerinde çalışma hakkı da bulunuyor. Fesih işleminden sonra kadın, istediği zaman başka bir iş yerinde işe başlayabilir. Kadınların bu hakkının bilincinde olarak zamanında talepte bulunmaları ve dilekçe ile işverene başvurmaları tek şarttır. Bu tarihte eğer çalıştığı yerde bir yıldan fazladır çalışıyorsa kadınlar sözleşmesini feshedebilir. Ayrıca feshetse bile kıdem tazminatı da ödenmeye başlanır.
Boşandığı Eşiyle Tekrar Evlenen Kadınların Fesih Hakkı
Bu hak tanımı yapılırken kanunda açık bir şekilde boşandığı eşine geri dönen kadın için aksi bir durum belirtilmemiştir. Yani bir kadın boşandığı eşine geri dönse bile çalıştığı iş yerindeki sözleşmesini feshedebilir. Dikkat edilmesi gereken tek bir nokta vardır. Diğer iş hakları gibi bu hakkın da herhangi bir şekilde kötüye kullanımı söz konusu olamaz. Eğer böyle bir şüphe varsa araştırılır ve de gereği yapılır. Ama böyle bir durum yoksa kadınlar evlendikleri için sözleşmesini feshedebilir. Bu fesihten doğan kıdem tazminatı haklarını da hiç bir şekilde kaybetmezler.
Sözleşmesini Fesheden bir Kadın İşsizlik Maaşı Alabilir mi?
Evlenme ya da taşınma gibi nedenlerle işten ayrılan bir kadın işverene kıdem tazminatını ödetmeye devam edebilir. Ama kesinlikle işsizlik maaşı alma gibi bir hakkı bulunmaz. İşsizlik maaşının belirlendiği kanunda bu durum açık bir şekilde belirtilmiştir.
Evlilik Nedeniyle İşten Ayrılınca İstifa Etmek Gerekli midir?
Bazı vatandaşların kafasını karıştıran bu sorunun aslında evlilik nedeniyle işten ayrılma durumu ile alakası yoktur. Bu durum kesinlikle bir istifa durumu değildir ve kadının istifa etmesine gerek yoktur. İstifa etmek farklı bir durumdur. İstifa eden bir işçi ya da çalışan kıdem tazminatı hakkı ya da buna benzer hakları talep edemez. Ama evlilik nedeniyle sözleşmesini fesheden bir kadın ise hem kıdem tazminatı hem de fazla mesai ve sair işçilik alacaklarını da alabilir.
İşveren Kıdem Tazminatı Ödemezse Dava Açılabilir mi?
İşveren kıdem tazminatı, fazla mesai ve sair işçilik haklarını ödemezse sözleşmesini fesheden kadının dava açma hakkı her zaman vardır. Ancak bu hakkın kullanılması için feshetme sürecinde kesinlikle gerekli evrakları yani dilekçesini, ihtarnamesini, eğer gerekiyorsa noterle bildirmiş olması gerekir. Bu tarih feshetme tarihi olarak resmi tarih olarak geçer. Bu tarihten itibaren işvereni kıdem tazminatı ödememişse kadın istediği zaman dava açabilir ve haklarını talep edebilir. İşveren de büyük bir ihtimalle suçlu bulunup kadının haklarını ödemek zorundadır.
Evlilik Nedeniyle Feshetme Hakkına Dair Kanun
Bu kanun kısaca “nikâh tazminatı” olarak adlandırılıyor. 4857. sayılı İş Kanunu içerisinde yer alıyor. Bu kanunun 120 maddesine dayanarak 1475 sayılı kanunun 14. maddesine uygun bir şekilde uygulanıyor. Kanunda açıkça belirtildiği üzere bir kadın evlenir ve de işinden ayrılmak isterse işverene dilekçe ve de evlilik cüzdanı ile iş sözleşmesini feshetmek ve işten ayrılmak istediğini belirtir. İşveren ilk etapta kabul etmek istemezse noter aracılığıyla işverene bunu bildirmelidir. Kadınlar bu taleplerini evlendikten sonra bir yıl içerisinde yapmalıdır. Bir yıldan sonra bu haktan yararlanmaları mümkün değildir. Ayrıca gerekli belgeleri ve dilekçelerini vermemişlerse de bu haktan yararlanamazlar.
Bu Hakka Dair Tartışmalar
Aslında bu hak çeşitli platformlarda tartışılmaktadır. Kadınların evlenince işten ayrılmasını motive eden ve destekleyen bu hakkın kadın haklarına aykırı olduğu iddia edilir. Çünkü evli kadınların da çalışmasının önü kesilmektedir diye düşünülür. Zamanla Medeni Kanun’da yer alan buna benzer haklar düzeltilmektedir. Ancak bu düzeltmelere rağmen toplumsal cinsiyet normlarına bağlı kalan ve kadınların evlenince çalışmamasını destekleyen bu hak korunmuştur. Halen devam eden bu hak gereğince evlenince işten ayrılan kadınlar kıdem tazminatı hakkı talep edebilmektedir. Sadece resmi nikâh tarihinden itibaren bir yıl içerisinde başvurmaları şartı ve de çalıştıkları iş yerinde bir yıldan fazla süre çalışma şartı getirilmiştir.