Evliliğin iptali, bir evliliğin baştan itibaren hukuken geçersiz olduğunun tespit edilmesi amacıyla açılan bir davadır. Boşanmadan farklı olarak, iptal edilen evlilik hiç gerçekleşmemiş gibi kabul edilir. Türk Medeni Kanunu’nda (TMK) evliliğin iptali için belirli şartlar ve sebepler düzenlenmiştir.
1. Evliliğin İptali Nedir?
Evliliğin iptali, eşlerden birinin veya ilgili kişilerin kanunda belirtilen geçersizlik sebeplerine dayanarak evliliğin hükümsüz olduğunun mahkeme tarafından tespit edilmesini talep etmesi anlamına gelir. Bu süreç sonucunda evlilik, geçmişe dönük olarak ortadan kalkar.
2. Evliliğin İptali Sebepleri
Evliliğin iptaline neden olan sebepler, mutlak butlan ve nisbi butlan olmak üzere ikiye ayrılır.
A) Mutlak Butlan Sebepleri
Mutlak butlan, evliliğin kesin olarak geçersiz olmasını gerektiren durumlardır. Bunlar:
- Eşlerden birinin evlilik sırasında evli olması (Çok eşlilik – TMK 145/1),
- Eşlerden birinin sürekli ayırt etme gücünden yoksun olması (Ağır akıl hastalığı – TMK 145/2),
- Eşler arasında evlenme yasağı bulunması (Örneğin, anne ile oğul, kardeşler arasında evlilik – TMK 129 ve 145/3),
- Evliliğin şaka veya sahte olarak gerçekleştirilmesi (Gerçek bir evlilik niyeti olmaksızın yapılan evlilikler – TMK 145/4).
Mutlak butlan sebebiyle evliliğin iptali davası her zaman açılabilir ve davayı savcı da açabilir.
B) Nisbi Butlan Sebepleri
Nisbi butlan, evliliğin iptali için dava açılması gerektiği ve yalnızca belirli kişilerin bu davayı açabileceği hallerdir:
- Ayırt etme gücünden geçici yoksunluk: Evlenme sırasında taraflardan biri alkol, ilaç veya başka bir sebeple bilinçsiz durumdaysa (TMK 148).
- İrade sakatlığı (Yanılma, Aldatma, Korkutma):
- Yanılma: Kişinin evlendiği kişiyi başka biri sanması veya evliliğin hukuki sonuçlarını bilmemesi.
- Aldatma: Evlenilecek kişinin namus ve şerefine ilişkin ağır bir konuda kandırılması.
- Korkutma: Bir kişinin, tehdit ve baskıyla evlenmeye zorlanması (TMK 150).
- Eşlerden birinin evlenmeye engel olacak düzeyde ruh hastası olması: Bu durumda dava yalnızca hastalığı bilmeyen eş tarafından açılabilir.
Nisbi butlan sebebiyle evliliğin iptali davası, sebebin öğrenilmesinden itibaren 6 ay içinde ve her hâlükârda 5 yıl içinde açılmalıdır.
3. Evliliğin İptali Davasını Kimler Açabilir?
- Eşlerden biri,
- Cumhuriyet savcısı (mutlak butlan durumunda),
- İlgili kişiler (örneğin önceki eş, ailesi, yasal temsilciler).
4. Evliliğin İptalinin Sonuçları
- Geçmişe dönük olarak evlilik hiç yapılmamış sayılır.
- Çocukların hukuki durumu etkilenmez ve evlilik içinde doğmuş sayılırlar.
- Maddi ve manevi tazminat talepleri doğabilir.
- Mal paylaşımı boşanmadaki gibi gerçekleştirilir.
Evliliğin iptali davası, yalnızca belirli hukuki sebeplerin varlığı halinde açılabilir ve boşanma davasından farklı olarak evliliği geçmişe dönük geçersiz kılar. Evliliğinizin iptali hakkında detaylı bilgi almak ve hukuki destek almak için Bozdağ Hukuk Bürosu’na başvurabilirsiniz.
İstanbul’da Evliliğin İptali Davaları ve Hukuki Destek
Evliliğin iptali süreci karmaşık hukuki işlemler içerebilir. İstanbul’un Bakırköy, Bahçelievler, Beylikdüzü, Esenyurt, Şişli gibi ilçelerinde evliliğin iptali davası açmak isteyenler, Bozdağ Hukuk Bürosu’na başvurarak deneyimli aile hukuku avukatlarından destek alabilirler.