Türk Ceza Kanunu’na (TCK) göre, bireylerin işlediği suçlardan sorumlu tutulabilmesi için belirli bir cezai ehliyet yaşına ulaşmış olması gerekmektedir. Yaş küçüklüğü, çocuğun işlediği fiilden dolayı tam veya kısmi sorumluluğunu belirleyen en önemli unsurdur.
Bu yazımızda, çocukların cezai sorumluluk yaşı, yaş gruplarına göre ceza durumu ve cezai indirimler hakkında detaylı bilgileri ele alacağız.
1. Cezai Ehliyet Nedir?
Cezai ehliyet, bir kişinin işlediği suçun sonuçlarını anlayabilecek ve davranışlarını yönlendirebilecek durumda olmasıdır. Çocuklar için cezai ehliyet, yaş gruplarına göre değerlendirilir.
📌 İlgili Kanun: Türk Ceza Kanunu’nun 31. maddesi çocuğun cezai sorumluluğunu belirler.
2. Çocuklar İçin Cezai Ehliyet Yaş Grupları
Cezai ehliyet, bir kişinin işlediği suçun sonuçlarını anlayabilecek ve davranışlarını yönlendirebilecek durumda olmasıdır. Çocuklar için cezai ehliyet, yaş gruplarına göre değerlendirilir.
📌 İlgili Kanun: Türk Ceza Kanunu’nun 31. maddesi çocuğun cezai sorumluluğunu belirler.
12 Yaşından Küçük Çocuklar (0-11 Yaş) – Cezai Ehliyet Yok
🔹 12 yaşından küçük çocuklar, işledikleri fiilden dolayı ceza almazlar.
🔹 Suç işleyen çocuk, ceza yerine koruyucu ve destekleyici tedbirlere tabi tutulur.
📌 Örnek: 10 yaşındaki bir çocuk hırsızlık yaparsa, hakkında ceza davası açılmaz. Ancak ailesi veya sosyal hizmetler devreye girerek rehabilitasyon veya eğitim tedbirleri uygulanabilir.
12-15 Yaş Arası Çocuklar – Kısıtlı Cezai Ehliyet
🔹 12-15 yaş arasındaki çocuklar, işlediği suçun anlam ve sonuçlarını kavrayabiliyorsa ceza alabilir.
🔹 Mahkeme, çocuğun bilişsel kapasitesini adli tıp raporuyla değerlendirir.
📌 Örnek: 14 yaşındaki bir çocuk yaralama suçu işlerse, mahkeme çocuğun olayı anlama yetisini inceleyerek cezai sorumluluğuna karar verir. Eğer ceza verilirse, yaşı nedeniyle indirim uygulanır.
15-18 Yaş Arası Çocuklar – Cezai Ehliyet Var, Ancak Ceza İndirimi Uygulanır
🔹 15 yaşını dolduran çocuklar cezai ehliyet sahibidir.
🔹 Ancak, yaşları nedeniyle verilecek ceza indirilerek uygulanır.
📌 Örnek: 17 yaşındaki bir çocuk kasten adam yaralama suçu işlerse, yetişkin birine verilecek cezanın yarısı veya üçte ikisi kadar ceza alır.
3. Çocuklar İçin Uygulanan Ceza İndirimleri
📌 TCK 31. maddeye göre yaş indirimi:
🔹 12-15 yaş arası çocuklar: Suç işlediğinde kavrama yetisine sahipse, verilecek cezanın yarısı kadar ceza alır.
🔹 15-18 yaş arası çocuklar: Verilecek cezanın üçte ikisi oranında ceza alır.
📌 Örnek:
🔹 Yetişkin biri için 10 yıl hapis cezası öngörülen bir suçta,
🔹 14 yaşında bir çocuk bu suçu işlerse 5 yıl hapis,
🔹 16 yaşında bir çocuk bu suçu işlerse 6 yıl 8 ay hapis cezası alır.
4. Çocuklara Verilen Ceza Alternatifleri
Çocuklara ceza infazı yerine farklı yöntemler uygulanabilir:
✔ Denetimli serbestlik uygulanabilir.
✔ Eğitim ve rehabilitasyon tedbirleri uygulanabilir.
✔ Cezaevinde kalma süresi yetişkinlere göre daha azdır.
Çocuklar için cezai ehliyet, yaşlarına ve zihinsel kapasitelerine bağlı olarak değişmektedir. 12 yaş altındaki çocuklar ceza almazken, 12-15 yaş arasındaki çocuklar zihinsel durumlarına göre değerlendirilir. 15-18 yaş arasındaki çocuklar ise indirimli cezalar alır.
Çocuk ceza hukuku ve çocukların adli süreçlerde haklarıyla ilgili detaylı bilgi almak için Bozdağ Hukuk Bürosu’na başvurabilirsiniz.
İstanbul’da Çocuk Ceza Hukuku Avukatı
Eğer İstanbul’da, özellikle Bakırköy, Beylikdüzü, Bahçelievler gibi ilçelerde çocuğunuzun cezai sorumluluğu konusunda hukuki danışmanlık almak istiyorsanız, Bozdağ Hukuk Bürosu uzman avukatlarıyla hukuki destek sağlamaktadır.