İş Mahkemesi Kaç Duruşmada Sonuçlanır?
Çalışma hayatında yer alan kayıtlı çalışanların sahip oldukları yasal hakları mevcuttur. Bu hakları bilerek çalışmaları, yaşayacakları olumsuz bir durum karşısındaki savunma ve itirazlarında yararlı olacaktır.
İşçilerin hakları arasında şunlar yer almaktadır:
— Aylık ücret hakkı ve sigortalı olarak çalışma hakkı,
— İşçinin haklı nedenle iş sözleşmesini derhal fesih hakkı,
— Kıdem tazminatı hakkı,
— İhbar tazminatı hakkı,
— Kötü niyet tazminatı,
— Tatil ücretleri,
— Mola hakkı,
— Süt izni hakkı,
— Sendika hakkı,
— Mesai ücretlerinin alınması hakkı.
İşçiler bu hakların gasp edilmesi durumunda İşçi Mahkemesi’ne bir dava açarak haklarının kendilerine verilmesini talep edebilirler.
İŞ DAVASI NEREDE AÇILIR?
İş davaları iş mahkemelerinde açılır ancak İş Mahkemesi her yerde bulunmayabilir, özellikle kırsal kesimler ya da küçük yerleşim yerlerinde İş Mahkemesi bulunmadığından işe iade davası açılacak mahkeme, Asliye Hukuk Mahkemesi olmaktadır.
İŞ MAHKEMELERİNDE DAHA ÇOK HANGİ DAVALAR VAR?
İş mahkemelerinde sık görülen davalara baktığımızda şunları görüyoruz. Büyük kısmı işçi alacaklarından kaynaklanan, alacak ve tazminat davalarından oluşuyor.
Hizmet tespit davaları, işe iade davaları ve iş kazalarından kaynaklanan tazminat davaları da yine yoğun görülen davalardandır.
İŞ MAHKEMESİ AŞAMALARI
İş Kanunu’ndan doğan uyuşmazlıklar sebebiyle açılmak istenilen davalarda zorunlu arabuluculuk müessesi düzenlenmiştir. Tarafların öncelikle arabulucuya başvurması gerekmektedir.
Arabulucu ile uyuşmazlığın çözülmesi hâlinde kısa bir süre içinde sorunlar ortadan kalkmış olacaktır. Ancak arabulucu görüşmeleri esnasında tarafların anlaşamaması hâlinde görüşme sonunda verilmiş olan uyuşmazlık tutanağı ile dava açılabilecektir.
ARABULUCUYA NASIL BAŞVURULUR?
Her adliyede arabuluculuk başvuru büroları mevcuttur. Büroların olmadığı yerlerde ise sulh hukuk mahkemelerinin yazı işleri, aynı görevleri yapıyor. Kişiler veya vekilleri buradan arabulucu çözüm yoluna başvurmak istediklerini belirten kısa bir dilekçe ile bürolarda verilen formu doldurarak başvurabilirler.
İŞ MAHKEMELERİ KARARLARI
İş mahkemelerinde yapılacak yargılama sonucunda öncelikle kısa karar, kısa kararın ardından ise kararın tüm gerekçelerini belirtir gerekçeli bir karar verilecek olup bu karar taraflara tebliğ edilecektir.
İş mahkemelerinde kararların hangi süre içerisinde verileceğine dair kesin bir cevap vermek doğru olmayacaktır. Özellikle her bir davanın içeriği ve niteliğine göre yargılama süresi değişkenlik gösterecektir.
Yerel mahkemenin gerekçeli karar vererek taraflara tebliğ etme süresi; dava konusuna, bilirkişiye başvurulup başvurulmayacağına, tebligat sürelerine ve mahkemenin iş yoğunluğuna bağlıdır
İŞ MAHKEMESİ TEMYİZ SÜRESİ KAÇ GÜNDÜR?
İş mahkemesinde açılan davalarda sonuç, işçiyi ya da işvereni memnun etmeyebilir. Bu durumda bir üst mahkemeye başvurarak, karara itiraz etmek mümkündür. Üst mahkemeye itirazlar ise temyiz ya da istinaf yoluyla yapılabilir. Peki, iş mahkemesi temyiz süresi kaç gündür?
2017 yılında 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu kaldırıldı, yerine 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu yürürlüğe girdi. 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nda kararın tebliği ve tefhiminden 8 gün içinde temyize ya da istinaf yoluna başvurulabiliyordu. 2017 yılında getirilen 7036 sayılı kanunda bu süre 2 haftaya çıkarıldı.
İş Mahkemesi’ne açılan davalarda kararlar Bölge Adliye Mahkemesi’ne başvurarak istinaf ya da itiraz edilir.
2017 itibariyle iş mahkemelerinin verdiği kararlar kesin kabul edilmekte ve istinaf yoluna gidilememektedir. Yani, İş Mahkemesi’nin aldığı kararın bildirilmesinden itibaren, istinafa başvuru süresi 2 haftadır. Bu sürenin geçmesi durumunda Bölge Adliye Mahkemesi’ne gidilemez, karar kesinleşmiş olur.
Hukuk Mahkemeleri Kanunu’nun 345 ve 361. maddeleri gereğince 2 hafta içinde istinaf ve temyiz yoluna başvurulabilecek.
Sürenin başlamasında ise tefhim (sözlü bildirme) dikkate alınmayacak, istinaf ve temyiz süresi tebliğ (yazılı bildirme) ile başlayacak.
Yeri gelmişken istinafı açıklamayı faydalı görüyoruz.
İSTİNAF NEDİR?
İstinaf, ilk derece mahkemeleri tarafından verilmiş kararların; olay yönünden veya hukuki yönden üst dereceli mahkemeler tarafından denetlenmesidir.
Bölge adliye ve bölge idari mahkemeleri, istinaf mahkemeleri olarak bilinir.
TEMYİZ NEDİR?
Çok sık bilinen temyiz de istinaf mahkemesi kararlarının hukuki denetimi açısından incelenmesini amaçlayan; belirli bir kanun yoludur.
TEMYİZ YOLU KAPALI OLAN DAVALAR
Temyizden yararlanılamayacak davalar da vardır. Bunları paylaşalım:
— Feshin geçerli olup olmadığının tespitine ilişkin açılan işe iade davalarında,
— İşçiye işveren tarafından verilen disiplin cezalarına karşı işçinin cezanın iptali istemiyle açtığı davalarda,
— İş yeri sendika temsilcisinin iş sözleşmesinin sona erdirilmesi üzerine sendika veya temsilcinin açtığı feshin geçersizliğine ilişkin davalarda,
— İşletme düzeyinde toplu iş sözleşmesi yetki tespiti yapılmış bir iş yerinin işletme niteliğinde olup olmadığının tespiti için açılan davalarda,
— Toplu iş sözleşmesi hükümlerinin yorumlanması için açılan davalarda,
— Yasa dışı grev veya lokavtın tespiti için açılan davalarda verilen kararları Yargıtay incelemeyecektir. Dolayısıyla bu davalarda temyiz yolu kapalıdır.
İş mahkemelerinde karşılaşabileceğimiz dava çeşitlerinden örnekler verelim.
İŞÇİ ALACAK DAVASI
İşçinin; ücret, prim, ikramiye ve benzer nitelikteki her çeşit mali hakkı, Türk parası ile iş yerinde veya özel olarak açılan bir banka hesabına her ay ödenmelidir. İş sözleşmeleri veya toplu iş sözleşmeleri ile ödeme süresi bir aydan bir haftaya kadar indirilebilir.
İş sözleşmelerinin sona ermesinde, işçinin ücreti ile sözleşme ve kanundan doğan diğer mali hakları ve menfaatlerinin tam olarak ödenmesi zorunludur.
İşçi alacak davası için sonuçlanma süresi 540 gün olarak belirlenmiştir. Bu, davanın yaklaşık 18 ay içerisinde tamamlanacağı anlamına gelmektedir. Bunların yanı sıra işçi alacakları davalarında zaman aşımı süresi ise alacağın türüne göre değişiklik göstermektedir.
Bu doğrultuda 4857 sayılı İş Kanunu’na göre işçilerin ücret alacaklarına ilişkin zaman aşım süresi 5 yıldır. Yine feshe bağlı alacaklar için zaman aşımı süresi yakın zaman önce 10 yıldan 5 yıla indirilmiştir.
İŞE İADE DAVASI
İşe iade davası açıldığında bu davanın İş Mahkemesi’nce seri muhakeme usulüne göre 2 ayda sonuçlandırılması gerekir. Kararın temyizi hâlinde de Yargıtay’ın, kararını 1 ay içinde vermesi gerekir.
Ancak uygulamada bu sürelere uymak mümkün olmamaktadır. Hem davaların yoğunluğu, hem dilekçe safhalarının uzunluğu, hem araştırılması gereken hususların araştırılmalarının uzun sürmesi nedenleriyle bu kadar kısa sürede işe iade davasının sonuçlanmasını beklemek mümkün değildir
Bu konuda kesinlikle bir süre belirtilemez. Davanın niteliğine, dinlenmesi gereken tanıklara, incelenmesi gereken evraklar ve diğer birçok hususa göre bu sorunun cevabı değişir. Hatta her bir davanın, diğerinden farklı sürelerde sonuçlanmasının olağan olduğunu da söyleyebiliriz.
Ne iş mahkemesi aşamasında ne de Yargıtay aşamasında kesin bir süre verilmesi imkânsızdır. Ancak kişisel olarak Yargıtay kararlarını tetkik ettiğimizde Yargıtay’ın kendisine gelen temyiz taleplerini ortalama 2 sene içerisinde karara bağladığını söyleyebiliriz.
ZAMANAŞIMI OLMAYAN İŞ DAVASI NEDİR?
Zamanaşımları işçi alacaklarının hepsinde vardır. Ancak hizmet tespit davalarında zamanaşımı süreleri biraz farklılık gösteriyor.
Herhangi bir iş yerinde çalışan işçinin işe giriş belgesi hiçbir zaman verilmemiş ise hizmet tespiti için en fazla 5 yıl içerisinde dava açmak zorundadır.
Eğer işçi için sigortalı işe giriş ve aylık sigorta primleri bildirgesinin SGK’ya verilmiş olması, iş yerindeki çalışmanın sigorta müfettişi ya da denetim raporuyla kayıt altına alınmış olmasıyla zamanaşımı süresi olmayacaktır.
SONUÇ
İş Mahkemesi kaç duruşmada sonuçlanır? Sorusuna cevap aradığımız yazımızda davalara göre değişen duruşma ve sürelerden bahsetmeye çalıştık.
İş davasının konusuna göre mahkeme sürecinin de belirleneceği ortadadır. Yalnız şunu belirtmek isteriz ki ülkemizde yapılan hukuki düzenlemelerle davaların kısa sürede sonuçlanması için gayret gösterilmektedir.