Kıdem Tazminatı Dava Süresi Ne Kadardır?

Kıdem Tazminatı Dava Süresi Ne Kadardır?

Kıdem tazminatı, işverence işçisine belli koşulların sağlanması hâlinde iş yerinde çalıştığı süre boyunca kazandığı kıdeminin karşılığı olarak ödenen tazminattır.

İşçinin düzenli ve sürekli çalışmasının karşılığında iş yerinde geçirdiği süre ölçü alınarak kendisine kıdem tazminatı ödenmektedir.

Kıdem tazminatı, işçinin son aldığı ücrete yol, yemek, sosyal yardım (eğitim, konut vs.) gibi haklar da ilave edilerek bulunan brüt ücret üzerinden hesaplanarak ödenir.

Kıdem Tazminatı Almanın Şartları NELERDİR?

İş Kanunu, işçinin işverenden kıdem tazminatı alabilmesi için belli şartlar öngörmüştür, bu şartlar şunlardır:

İş Kanunu, işçinin işverenden kıdem tazminatı alabilmesi için belli şartlar öngörmüştür, bu şartlar şunlardır:
— 4857 sayılı İş Kanunu’na göre işçi olmak: Yürürlükte bulunan 4857 sayılı İş Kanunu’na göre iş sözleşmesi ile bir işverenin iş yerinde çalışan kişiye işçi denilmektedir. İş sözleşmesinin yazılı veya sözlü olması arasında hiçbir fark yoktur.
Uygulamada çoğunlukla işçiler yazılı bir sözleşme olmadan fiilen çalışmaktadır. İş Kanunu’nun 14. maddesi aşağıdaki iş ve meslek grupları içerisinde yer alan şahısların yaptığı çalışmayı işçilik saymadığı için bu kişiler işçi olmamaları nedeniyle kıdem tazminatı alamazlar:
— Deniz ve hava taşıma işlerinde çalışanlar,
— 50’den az işçi çalıştırılan (50 dâhil) tarım ve orman işlerinin yapıldığı iş yerlerinde veya işletmelerinde çalışanlar,
— Aile ekonomisi sınırları içinde kalan tarımla ilgili her çeşit yapı işleri,
— Bir ailenin üyeleri ve üçüncü dereceye kadar (Üçüncü derece dâhil.) hısımları arasında dışarıdan başka biri katılmayarak evlerde ve el sanatlarının yapıldığı işlerde çalışanlar,
— Ev hizmetlerinde çalışanlar,
— Çıraklar,
— Sporcular,
— Rehabilite edilenler,
— Esnaf ve Sanatkârlar Kanunu’nun 2’nci maddesinin tarifine uygun 3 kişinin çalıştığı işyerlerinde çalışanlar.
— 1 Yıl Çalışma Şartı: Bir işçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için aynı işverenin iş yeri veya iş yerlerinde en az 1 yıl sürekli çalışması gerekir. İşçi, iş yerinde 1 yıldan daha az süre ile çalışmış ise kıdem tazminatı alması mümkün değildir. İşçi aynı işverenin farklı işyerlerinde, hatta farklı şirketlerinde çalışsa bile 1 yıllık sürenin hesaplanmasında tüm bu çalışmalar göz önünde bulundurulur.
— Haklı Fesih Şartı: İş sözleşmesi ister yazılı isterse sözlü olsun belirsiz süreli iş sözleşmesi olmalıdır. Belirli iş sözleşmesi ile çalışılan işyerinden sözleşme bitiminde kıdem tazminatı talep edilemez. Ancak, belirli iş sözleşmesinde kararlaştırılan işin bitiminden önce işveren tarafından haksız nedenlerle, işçi tarafından haklı nedenlerle feshedilirse işçi kıdem tazminatı almaya hak kazanır.
İşçi alacakları 4857 Sayılı İş Kanunu’nda düzenlenmiştir. İşçinin çalışması ve karşılığında ücret, tazminat, kıdem ve yol gibi alacaklarını ifade eder.

İŞÇİ ALACAKLARINDA ZAMANAŞIMI SÜRESİ NE KADARDIR?

Belli bir sürenin geçmesi anlamına gelen zamanaşımı, işçi alacaklarında işverenin borcu ödemekten kaçma imkânı veren bir durumdur. Peki, işçi alacaklarında zamanaşımı süresi ne kadardır?
İşçi alacaklarında zamanaşımı süresi İş Kanunu’nun 32. maddesinde düzenlenmiştir.
— Yol, ikramiye, izin ücreti, fazla çalışma ücretleri için işçi alacaklarında zamanaşımı 5 yıldır.
— İhbar ve kıdem tazminatı, iş kazasından kaynaklı ortaya çıkan borcun yani, sözleşmeden dolayı ortaya çıkan borcun ödenmemesi durumunda doğan tazminat için de zamanaşımı süresi 5 yıldır.
*Zamanaşımıyla ilgili önemli bir bilgiyi paylaşmak istiyoruz:
İş sözleşmesinden doğan tazminat alacaklarında özel bir zamanaşımı süresi belirlenmemişti ve bu nedenle Türk Borçlar Kanunu’nun 146. maddesi baz alınarak zamanaşımı süresi 10 yıl olarak uygulanıyordu.
2017 yılında yapılan düzenleme ile 4857 sayılı İş Kanunu’na ek madde eklenerek zamanaşımı süreleri düzenlendi. Böylece ücret alacakları için İş Kanunu 5 yıllık zamanaşımı süresi kabul edildi. Yani işçinin kıdem, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, kötü niyet ve ayrımcılık tazminatlarından doğan alacakları için dava süresi 10 yıldan 5 yıla düşürülmüş oldu.
İŞÇİ ALACAKLARINDA ZAMANAŞIMI SÜRESİ NE ZAMAN BAŞLAR?
İşçiler ücret alacaklarında zamanaşımı süresi ne kadardır? diye merak edilen soru olabilir.
İşçi alacaklarında zamanaşımı süresi, ikramiye, fazla mesai, yol gibi ücretlerde ay sonundan itibaren başlar.
Tazminat, ihbar, kötü niyet tazminatı gibi işçi alacaklarında zamanaşımı süresi, iş sözleşmesinin sona erdirildiği tarihten itibaren başlar.

İŞÇİ ALACAKLARINDA ZAMANAŞIMI SÜRESİ NE ZAMAN BAŞLAR?

İşçiler ücret alacaklarında zamanaşımı süresi ne kadardır? diye merak edilen soru olabilir.

İşçi alacaklarında zamanaşımı süresi, ikramiye, fazla mesai, yol gibi ücretlerde ay sonundan itibaren başlar.

Tazminat, ihbar, kötü niyet tazminatı gibi işçi alacaklarında zamanaşımı süresi, iş sözleşmesinin sona erdirildiği tarihten itibaren başlar.

ZAMANAŞIMI SÜRELERİ KİMLERİ KAPSIYOR?

25 Ekim 2017 yılında yapılan düzenlemeden sonra iş sözleşmesi sona erdirilen işçi için zamanaşımı süresi 5 yıl oldu.

25 Ekim 2017 yılından önce iş sözleşmesi sona erdirilen işçi için zaman aşımı süresi 10 yıldır.

25 Ekim 2017 tarihinden önce iş sözleşmesi feshedilmiş olanlar için kıdem ve ihbar tazminatı için zamanaşımı süresi 10 yıldır.

Yıllık izin ücreti için zamanaşımı süresi, 01 Temmuz 2012 ile 25 Ekim 2017 tarihleri arasında sona eren iş sözleşmelerinde yıllık izin ücreti alacaklarında zamanaşımı süresi 10 yıldır.

Kötü niyet tazminatı, 25 Ekim 2017 tarihinden önce iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda işçi alacaklarında zamanaşımı süresi fesih tarihinden itibaren 10 yıldır.

5 YIL GEÇTİKTEN SONRA İŞÇİ ALACAKLARINI ALABİLİR Mİ?

İş Kanunu’nda zamanaşımı süresi 5 yıl olarak uygulanmaktadır. Bu hüküm gereği, ücret ve ücret sayılan diğer işçilik hakları, hak edilen tarihten itibaren 5 yıl içinde talep edilmez ise talep hakkı kalmamaktadır.

İŞ DAVALARINDA ARABULUCULUK

1 Ocak 2018 yılından önce işçi ile işveren arasında örneğin işçi alacakları konusunda çözüm yolu İş mahkemelerine açılan davayla ilerliyordu. Ancak 2018 yılından sonra zorunlu arabuluculuk getirildi ve işçi işveren arasında uyuşmazlığın çözümü arabuluculara teslim edildi.

Arabuluculuk yoluyla anlaşılamaması durumunda ise işçi, alacakları için dava yoluna sahiptir. İşçi alacakları davaları iş mahkemelerinde, iş mahkemeleri bulunmayan yerlerde Asliye Hukuk Mahkemeleri’nde yapılmaktadır.

KIDEM TAZMİNATI DAVALARI NE KADAR SÜRER?

İş mahkemelerinde iş dünyasında yaşanan sorunlar görülürken davaların süresi de değişkenlik göstermektedir.

Konuya göre davaların duruşma sayısı ve sonuçlanma süresi de belirlenir.

25 Ekim 2017 öncesi feshedilen bir iş sözleşmesinde 10 yıl olan kıdem tazminatı için dava açma süresinin bu tarihten sonrası sözleşmelerde 5 yıla indirildiğini gördük.

Bu tarih bilgisiyle beraber kıdem tazminatını ödemeyen işverenle yaşanan sorunun İş Mahkemesi’ne taşınması sonrasında davanın sonuçlandırılması için 540 günlük hedef süresi bulunmaktadır. Bu hedef süre, davanın ortalama 18 ay içinde karara bağlanacağı anlamı taşımaktadır.

SONUÇ

Kıdem tazminatı dava süresi ne kadardır? sorusuna cevap aradığımız yazımızda 2017 düzenlemesinden ötürü farklı tarihlerle karşılaştık.

2017 öncesi 10 yıl olan dava açma (zamanaşımı) süresinin 5 yıla düşürüldüğünü açıklamaya çalıştık.

Hiçbir çalışanın ne alacak ne kıdem ne de benzer bir konusunda sorun yaşamamasını, olayın mahkeme aşamasına kadar vardırılmamasını dileriz.